

‘Een koe die ruwvoer zo efficiënt mogelijk om kan zetten in melk oftewel de ruwvoerkoe’, de vakbladen staan er vol van. Maar hoe kom je zover en hoe manage je een veestapel die dagelijks zo’n 18 kg droge stof uit ruwvoer verwerkt?
De koeien op het bedrijf van André
Smit in Middenmeer passen niet in het ‘koemodel’, waar de hedendaagse
voerberekeningen op gebaseerd zijn. Ze presteren het om iedere dag zo’n 24 kg
droge stof op te nemen, wat voor 18 kg uit ruwvoer bestaat en de overige 6 kg
uit krachtvoerachtigen. Dit zetten ze om in bijna 34 kg melk per dag met 4,55%
vet en 3,55% eiwit, wat resulteert in 2,7 kg vet & eiwit. Je zou verwachten
dat een dergelijke prestatie ten koste gaat van de conditie of de gezondheid,
maar het tegendeel is waar. In de Noord-Hollandse ligboxenstal staat het gros
van de 160 melkkoeien rustig aan het voerhek te vreten en ligt de rest
herkauwend in de diepstrooiselboxen. Direct vallen de gezonde glanzende
vachten, de goed gevulde pensen en harde benen op.


Koeien met massa die de productie aankunnen
Maar het meest opvallend is de enorme inhoud van de koeien. De dieren hebben stuk voor stuk de capaciteit om veel ruwvoer te verwerken. In 1998 werd het bedrijf verplaatst van Assendelft naar de polders van Middenmeer. Het was ook rond die tijd dat de vader van André startte met het paringsprogramma GMS. ‘We zochten naar meer postuur en kracht in de koeien. In het systeem waar we mee werkten, was het gebruik van proefstieren verplicht en dat zorgde voor te veel missers. De koeien werden te smal. We waren op zoek naar koeien met meer massa die de productie aankunnen’, blikt André Smit terug op de beginperiode in Middenmeer waar werd gestart met zo’n 80 koeien. Inmiddels is het bedrijf uitgegroeid naar 160 stuks melkvee. Het jongvee gaat op een leeftijd van zo’n drie maanden naar een opfokbedrijf in Friesland.
Eigen aanwas
De groei werd voornamelijk gerealiseerd uit eigen aanwas. ‘We hebben weleens wat koeien aangekocht, maar dat viel niet altijd mee. Met deze dieren hebben we bewust niet verder gefokt. Alles wat nu op stal staat is het resultaat van onze eigen fokkerij’. Na bijna 25 jaar GMS loopt inmiddels de vijfde en zesde generatie ABS nakomelingen op het bedrijf. En dat is een uniforme groep krachtige dieren met veel inhoud, een brede voorhand en goede uiers. ‘Je zoekt een paar keer per jaar een stuk of 10 stieren uit, dat brengen we terug naar 5 en daar werken we mee’, vertelt André over de samenwerking met paringsadviseur Edwin Boogaard. Op dit moment zijn dit met name Rubels-Red, Maximus, Mecca-P en Hexagon. ‘Het is ook handig dat het programma rekening houdt met inteelt. Dat ga ik zelf allemaal niet uitzoeken’, aldus Smit.
‘We zochten naar meer kracht en postuur in de koeien. Koeien met meer massa die de productie aankunnen’.
André Smit, Middenmeer
18 kg droge stof uit ruwvoer
De koeien blijven al jaren 365 dagen
per jaar op stal. In 2013 maakte Smit de over stap naar een TMR-rantsoen. ‘Door
de fokkerij kregen we meer koe die ook meer ruwvoer vrat. Omdat de koeien
zoveel ruwvoer opnamen en verzadigd raakten, ging dat ten koste van de
krachtvoeropname in de melkstal. Daar kregen ze maximaal 5 kg krachtvoer maar
als ze dat niet opvraten, dan gingen ze ‘lek’. Dus een volledig gemengd rantsoen
sloot beter aan bij de koeien’, beredeneert André de overgang naar TMR. ‘Door
de zeer hoge ruwvoeropname van goede kwaliteit, vreet de koe minder krachtvoer.
Er is ook minder krachtvoer nodig om aan de energie- en eiwitbehoefte te
voldoen. Als we dit vergelijken met andere bedrijven verdringt de ruwvoeropname
hier een stuk van de krachtvoeropname, legt nutritionist Lennard Zoet uit.
‘Waar een koe doorgaans 14 kg droge stof uit ruwvoer en 7 kg uit krachtvoer
opneemt, nemen de koeien van André 18 kg droge stof uit ruwvoer en 6 kg uit
krachtvoer op. Als ik het rantsoen bereken, krijg ik vanuit het programma iedere
keer de melding dat dit niet mogelijk is. Het bewijs dat het wel kan, wordt
hier geleverd. De koeien hier, kunnen wat een andere koe niet kan’, aldus Zoet.
Extra zekerheid met mycotoxinebinder
‘Omdat de koeien zoveel ruwvoer
vreten, helpen de levende gisten de penswerking te ondersteunen’, verklaart
Zoet de inzet van FarmPEQ® Complete. ‘Deze zorgen voor een goede vertering,
waardoor de koeien in staat zijn meer (ruw)voer op te nemen. We zeven
regelmatig de mest om aan het mestbeeld te zien hoe de vertering is geweest. De
mest is altijd mooi verteerd’. Naast levende gisten en organische sporenelementen
(CU, Zn, Mn, Se) bevat FarmPEQ Complete een mycotoxinebinder. ‘André koopt incidenteel
kuilen aan, waardoor de kwaliteit niet altijd gegarandeerd is. Door het
overkuilen is de stabiliteit in de kuil weg. Dit verhoogt het risico op de vorming
van schimmels en het ontstaan van broei. Door de aanwezigheid van een mycotoxinebinder
bouw je een stukje extra zekerheid in’, licht Lennard toe die met regelmaat het
rantsoen berekent en de ondernemer scherp houdt op zijn voerkosten. Met een
goed gemengd rantsoen weet Smit een hoge voerefficiëntie te behalen en blijven
zijn krachtvoerkosten steken op 9,2 ct. per kg meetmelk.

Afra 123
(v. Gilespy) 305-dgn Productie 12.174 kg melk 486 kg v en 377 kg e (4e
lact.)
Uitstekende hygiënescore
Maar met goede kwaliteit ruwvoer
alleen ben je er nog niet, realiseert Smit zich terdege. ‘De ketting is zo
sterk als de zwakste schakel. Je moet alert zijn op alle onderdelen binnen je
bedrijf’. Kijkend over het voerhek wordt al snel duidelijk dat dit geen loze
woorden zijn. De koeien zien er niet alleen goed gevuld maar ook schoon uit. Onder
de 160 koeien is slechts een enkele dikke hak te bespeuren en deze is al door
Smit verzorgd. Door de koeien regelmatig te behandelen met CCS Hoofberry houdt
André de klauwgezondheid op peil. ‘Ik behandel de koeien regelmatig, sommige
een paar dagen achter elkaar. Het is niet agressief en werkt goed’. Door de
positieve ervaring is het voetbad met formaline op het bedrijf verdwenen.
Tijdens de warme zomerperiode was het tankmelkcelgetal enigszins verhoogd. Met
name enkele oudere koeien, met de twijfelachtige eer van miljonair, waren hier debet
aan. In de 22-stands draaimelkstal worden sindsdien de koeien voorbehandeld met
Teater Clean® vochtige voorbehandeldoekjes en nabehandeld met 4XLA®. In
combinatie met gebruik van BoxClean® in de boxen zet Smit zich maximaal in om
uiergezondheidsproblemen onder controle te krijgen.
Door alle concepten van Heemskerk® op
zijn bedrijf in te zetten, heeft André ervaren dat deze elkaar versterken en
bijdragen tot een efficiënte bedrijfsvoering. Hierbij vertrouwt hij op
deskundig advies en bewezen, betrouwbare producten.

Pietje 89
(v. Rubels) 305-dgn. Productie 9.042 kg melk, 371 kg v en 303 kg e (1e
lact.)

Froukje 156 (v. Orthild) 305-dgn Productie 10.304 kg
melk 429 kg v en 334 kg e ( 1e lact)